یونان و اتحادیه اروپا در برابر پناهندگان افغان

مقشوش: آیا تصمیم جدید دولت یونان مبنی بر اخراج هزاران هزار پناهنده از جمله پناهندگان افغان به کشور امن سوم یعنی ترکیه از منظر قوانین بین المللی پذیرفتنی است؟
برای پاسخ به این سوال می بایست به حوادث سال 2015 اشاره کنیم. همان سالی که تحولی عظیم در بحث پناهندگی و پناهنده پذیری در اروپا و جهان اتفاق افتاد. این تحول کنوانسیون های جهانی مثل ژنو را تحت تاثیر قرار داد. هر چند تغییر عمده ای در مواد اصلی کنوانسیون ها اعمال نشده چرا که مواد قاطع می باشند ولی در خیلی از حاشیه های کنوانسیون ها تغییراتی ایجاد نموده اند به این خاطر که کشورهای اروپایی فشار و کنترل بر سر کشورهای دیگر از جمله آسیایی ها داشته باشند
دولت یونان به عنوان یک کشور اروپایی تصمیم گرفته تا ده ها و یا حتی هزاران هزار پناهنده افغانی که با جان خویش بازی کرده و تمام خطرات را به جان خریده اند تا به خاک اروپا برسند متاسفانه عده ای از آنها اعضای خانواده خویش را در این راه نیز از دست داده اند
من این نکته را چه در مصاحبه ها و چه در محافل فرهنگی بارها یادآوری کرده ام که مهاجرین تا مدت ها یک ارزش معنوی خویش را از دست می دهند به این معنا که آنها هویت و شخصیت اصلی خویش را تا مدتی گم می کنند. انسان پس از این مسیر تا مدتی حتی خودش را در آیینه نمی یابد
دولت یونان بر سرنوشت چنین مردمی می خواهد تصمیم بگیرد تا آنها را به کشور امن سوم یا همان ترکیه دیپورت نماید. هر چند ترکیه به عنوان کشور مرفه و متمدن شناخته می شود اما برای مهاجرین به هیچ عنوان کشور امنی به حساب نمی آید. ترکیه اصلا برای مهاجران افغان مناسب نیست چرا که مهاجران سوری و عراقی خدمات و تسهیلات بسیار بیشتری نسبت به افغانان به دست می آورند. من افرادی را می شناسم که از دوازده سال پیش تاکنون در ترکیه بوده اند اما کارت اقامت هنوز نگرفته اند. آنها هنوز مجبور هستند تا خانه را به طور غیرقانونی کرایه کنند و وقتی صاحبخانه آنها را جواب می کند، مجبور می گردند چند ماه همه جا را بگردند تا یک سرپناه غیرقانونی دیگری با قیمت بالاتر از نرخ معمول بیابند
بیش از یک سال می شود که پرونده پناهجویان در یونان به طور جدی بررسی می گردد. هر چند عده ای قبولی نیز گرفته اند اما بیش از دو سال طول می کشد تا مدرک شناسایی برای آن فرد قبول شده صادر گردد. در آن مدت مدرک قابل قبولی ندارند و فقط یک شماره تماس به او داده می شود. اگر شانس طرف باشد و از میان صدها نفری که در لحظه تماس می گیرند، نوبت به او برسد و بتواند به انگلیسی صحبت کند، مسئول پشت خط به طور خلاصه او را راهنمایی خواهد کرد
برخلاف دیگر کشورهای اروپایی که ظرف مدت کوتاه تر تمام مدارک شناسایی را به پناهنده قبول شده، اهدا می نمایند اما در یونان وضعیت بدتری وجود دارد. هدف یونان از بدرفتاری و سخت گیری این است که تبلیغات نماید تا به همه ثابت کند که یونان کشور مورد نظر برای مهاجرت نیست. وقتی شما به یونان برسید یا صد فیصد شرایط را دارید و قبول می گردید وگرنه بعد از مدت ها بلاتکلیفی به خاطر بهانه های واهی به ترکیه اخراج می گردید
در تمام مواد کنوانسیون های امور مهاجرت این اصل تشریح گشته که وقتی فردی به عنوان پناهنده به کشوری پناه می برد تا زمان مشخص شدن این که او به جامعه آسیبی نمی رساند و عملا خطر جدی برای امنیت تلقی نمی گردد، آن دولت اصلا اجازه ندارد تا او را اخراج نماید و حتی زندانی کند. دولت نباید او را از کار، تحصیل و... منع نماید

مقشوش: فعالان مدنی در امور پناهندگان از چه طریق می توانند به تصمیم جدید دولت یونان اعتراض نمایند و تا به حال چه اقداماتی انجام داده اند؟
از یونان تا دیگر کشورها تظاهرات گسترده ای برگزار شده است. خانم زرغونه ولی بعد از تظاهرات وقت گرفته اند تا با نهادهای حقوق بشر به خصوص رئیس کمیته حقوق بشر پارلمان آلمان دیدار کرده و به آنها نظر بدهند تا اتحادیه اروپا بر یونان در این باره فشار بیاورد. شما می گویید هزاران هزار پناهنده از جمله پناهندگان افغان اخراج خواهند شد اما مخالفم و اعتقاد دارم که فقط پناهندگان افغان در یونان تحت فشار هستند

مقشوش: شما از سال 2015 یاد کردید، در آن زمان چه شرایطی در برابر پناهندگان وجود داشت؟
به وضوع شاهد این بودیم که پناهندگان افغان تحت تبعیض علنی در قوانین مهاجرتی بودند. یک سوری وقتی به آلمان می رسید حق داشت تا شهر مورد نظر خود را انتخاب نماید. او یک هفته بعد از ورود به آلمان به اداره مهاجرت فراخوانده می شد. به او پاسپورت و آی دی کارت اهدا می گردد بدون آنکه مصاحبه از او بگیرند. اما افغانها تا ماه ها منتظر می ماندند تا نوبت اولین مصاحبه او برسد
رئیس جمهور فراری افغانستان در آن زمان وسوسه ای در جان پناهندگان و به طور کل اروپایی ها انداخته بود مبنی بر اینکه افغانستان امن هست. در این مدت هیچ گاه آلمان به این باور نرسید که افغانستان کشور امن نیست. ما نه امروز بلکه از گذشته مورد تبعیض قرار گرفته ایم

مقشوش: سران اتحادیه اروپا از جمله خانم مرکل اظهار کرده اند که می بایست جلوی موج مهاجرت افغانها را بگیریم، چه سرنوشتی را برای آینده پناهندگان و آوارگان افغان تصور می کنید؟
من به تصمیم خان مرکل و دیگر مسئولان احترام می گذارم. اتحادیه اروپا خواسته تا صد میلیون یورو به کشورهای همسایه افغانستان اختصاص دهد و پناهندگان برای مدت کوتاهی در این کشورها بمانند تا در صورت قبولی به اروپا منتقل گردند و گرنه در همانجا ساکن شوند. آلمان امروزه به طور جدی نیازمند به سی هزار پرسنل کاری است. این موضوع مسئله اصلی گفتگوها و رسانه ها می باشد. ای کاش این پول صرف انتقال مهاجرین به کشورهای امن یعنی اروپا می گردید

احمد سهیل احمدی 11.9.21