افغانان سرگردان در ترکیه

مقشوش: انجمن همبستگی پناهندگان افغان در ترکیه از چه زمانی آغاز به کار نموده و چه فعالیت ها و خدماتی برای مهاجران ساکن ترکیه نموده است؟
از سال 2009 با تعدادی از پناهندگان فعالیت های رضاکارانه را آغاز کردیم. تا 2014 این فعالیت های رضاکارانه و به صورت پراکنده را در شهرهای مختلف انجام می دادیم. تا آن مدت حمایت محدود ارگان های دولتی و سازمان ملل را به همراه داشتیم. تا اینکه از 2014 به بعد رسما ثبت و قانونی گشتیم. از سال 2017 به بعد عملا به عنوان یک موسسه رسمی توانستیم توجه دیگر سازمان های خیریه را جلب کنیم و سازمان ملل هم بعضی از فعالیت های محدود ما را حمایت می نماید. در حال حاضر مترجم، پرسنل و... در سازمان داریم
در این سالها فعالیت و خدمتی نبوده که ما برای مهاجران انجام نداده باشیم. در ابتدا در کنار آموزش زبان ترکی فعالیت های دیگری مثل آموزش زبان انگلیسی، خیاطی، آرایشگری همچنین آموزش شنا برای کودکان هم داشتیم. ما برنامه های فرهنگی مثل تجلیل مناسبت های مذهبی و ملی مثل نوروز، عید روزه و... را هم انجام می دادیم. مسابقه های نقاشی برای کودکان، کتابخوانی، فوتبال و... هم برگزار می کردیم
مهاجرانی که تازه به ترکیه می آیند، مشکل ترجمه دارند و همکاران انجمن برای ترجمانی با ایشان به ادارات مختلف می روند. همچنین خدمات مشاورتی نیز در این سالها داشته ایم. هر شب در گروه تلگرام به سوالات مشاوره ای پاسخ می دهیم. در کنار این فعالیت به مهاجران یاد می دهیم تا عریضه نویسی انجام دهند و اگر از کدام سازمانی تقاضایی دارند، بتوانند بیان نمایند و ایشان را راهنمایی می کنیم
در این سالها کمک های مالی هم برای مهاجران توزیع می کنیم. به این معنا که کوپن های چهارصد لیره ای برای مهاجران نیازمند ارائه می دهیم. همچنین در سالهای اخیر هدیه هایی برای کودکان مهاجر هم توزیع می کنیم

مقشوش: چرا اخبار و تصاویر زندگی مهاجران در ترکیه کمتر در رسانه ها بازتاب میابد ؟ آیا محدودیت ها عامل این است و یا رسانه ها علاقه ای به انتشار زندگی مهاجران در ترکیه ندارند؟
اتفاقا اخبار زندگی مهاجران در ترکیه بازتاب گسترده ای دارد. از سپتامبر سال گذشته میلادی تمام کانال های خبری ترکیه هر شب درباره مهاجران افغان صحبت می کردند. گزارشگران و کارشناسان معتبر ترکی در این باره تمرکز جدی داشتند. این جریان از آن جایی شروع شد که تعدادی از گزارشگران مخالف دولت ترکیه ویدیوهایی از مهاجران افغان منتشر کردند که به صورت غیر قانونی وارد خاک ترکیه می گردند. هر چند به این کار نداریم که این ویدیوها قدیمی بوده یا نه. هدف آنها حمله به دولت ترکیه بود تا برای انتخابات سوء استفاده نموده و شهروندان را در مقابل دولت قرار دهند. این در حالی است که مهاجران سوری بسیار بیشتر از مهاجران افغان می باشند
تا قبل این جریانات مردم عامه دید خوبی نسبت به مهاجران افغان داشتند و وقتی متوجه می شدند که ما از افغانستان آمده ایم، اتفاقا استقبال نموده و می گفتند که خوش آمدید و ای کاش وطن شما آرام گردد. با این موج شدید تغییرات گسترده ای اتفاق افتاد و دید مردم نسبت به ما مهاجران افغان منفی گردید. مثلا شهردار بولو به صراحت اعلام کرد که هزینه آب ، برق و دیگر خدمات شهری را برای مهاجران بیشتر می کنم. حتی در اواخر اعلام کرد که هزینه ثبت رسمی ازدواج مهاجران در این شهر صد هزار لیره خواهد بود که بسیار بیشتر از هزینه معمولی آن است
در گذشته رسانه ها توجه خاصی به مهاجران نداشتند و نهایت در ماههای منتهی به انتخابات به مهاجران سوری تمرکز می کردند. این موج نفرت انگیز علیه افغانان تا به حال سابقه نداشته است. رسانه های خارجی مثل بی بی سی عملا دنبال خبرهایی هستند که یک بار در ترکیه منتشر گردد
وقتی دولت ترکیه اعلام می نمود که ما میلیون ها دلار صرف مهاجران سوری کرده ایم و حتی این ادعا به ضرر دولت تمام می شد و باعث این گردد که مردم عامه و مخالفان به این ادعا واکنش نشان دهند و بگویند چرا سه و نیم میلیون مهاجر سوری را به کشور خود برنمی گردانید؟
نتیجه این موج نفرت انگیزی علیه مهاجران افغان باعث شد تا دولت ترکیه دیوار بتنی در مرز شرقی خویش بسازد. همچنین با هواپیماهای بدون سرنشین و دوربین های حرارتی مرزها را تحت کنترل در آورند. این پالیسی سخت نشئت گرفته از موج نفرت انگیز رسانه هاست

مقشوش: به نظر شما سازمان های خیریه و امور پناهندگان توانسته اند به داد پناهندگان برسند؟ چرا ترکیه را سرزمین نامناسب برای مهاجران می دانند؟
پس از بحران پناهندگی معروف سال 2015 پولهای بسیاری به سمت ترکیه سرازیر شد تا دولت مانع عبور مهاجران گردد و به مهاجران کمک های ارائه نماید. هر چند تا قبل 2014 خبری از کمک های نقدی برای مهاجران حتی سوری ها نبود. هر چند ما و دیگر سازمان ها کمک های برای خانواده های نیازمند انجام می دادیم اما آن کمک ها در حد و اندازه ای نبود تا مشکلات آن خانواده را رفع نماید
بعد از بحران پناهندگی کمک های خارجی از طریق موسسات به دست مهاجران رسید. یک کمکی با عنوان کارت هلال احمر ترکیه به خانواده های مهاجری تعلق می گرفت که بیش از سه فرزند داشته و یا سرپرست مرد ندارند همچنین خانواده هایی که افراد معلول را نگه داری می کنند. از این طریق به هر فرد خانواده تا صد و پنجاه لیره کمک مالی می کنند. هزینه را کشورهای اروپایی به هلال احمر ترکیه می دادند
مورد دیگر کمک های مالی سازمان ملل به مهاجران غیر سوری است. مدل آن شبیه کارت هلال احمر برای بعضی از خانواده های نیازمند هست. در کنار آن به دانش آموزان مهاجر که به صورت رسمی درس می خوانند، هر ماه پنجاه لیره ترکیه به آنان پرداخت می شود. به طور کل شصت فیصد مهاجران در ترکیه هیچ گونه کمکی را دریافت نمی کنند و اجبارا در بازار سیاه اشتغال دارند
اگر زندگی مهاجران در ترکیه با دیگر کشورها مقایسه نماییم، هر چند نسبت به پاکستان بهتر هست چرا که از نظر اجتماعی مهاجران راضی می باشند حتی معتقد هستند که خبری از تبعیض در این کشور نیست و ماموران دولتی رفتار مناسبی دارند اما وقتی مهاجر زبان ترکی یاد ندارد قطعا آسیب می بیند. با این حال پالیسی های دولت و رفتار مردم با یکدیگر متفاوت است
از سال 2017 به بعد دولت ترکیه مهاجران مجرد افغان را به عنوان مهاجران اقتصادی در نظر گرفته و به عنوان پناهنده حساب نمی کند. همچنین ثبت رسمی نخواهند شد. پس نمی توانند از خدمات دولتی استفاده نمایند. در سالهای 2015 مهاجران افغان بیمه رایگان داشتند و از سال 2020 به بعد بیمه مهاجران 18 تا 60 سال قطع گردید مگر کدام بیماری حادی داشته باشند و اگر بتوانند به ادارات دولتی ثابت کنند، در آن صورت بیمه دوباره فعال می گردد
از وقتی که فعالیت سازمان ملل در امور مهاجران در ترکیه قطع گردید و همه امور به دوش اداره مهاجرت دولت افتاد، رسما دولت از مهاجران مصاحبه پناهندگی می گیرد. قبل از 2017 وقتی مهاجران در سازمان ملل مصاحبه می دادند، حدود 99 فیصد قبول می شدند و منتظر می ماندند تا از طریق سازمان ملل به کشور دیگر منتقل گردند. با تغییر پالیسی عملا در حال حاضر 95 فیصد مهاجران در مصاحبه اداره مهاجرت ترکیه ردی می گیرند. دقیقا شرایط برعکس شده است

احمد سهیل احمدی
8.1.22